EPISODE 3 - PLANT POWER: HACK JE IMMUUNSYSTEEM MET VOEDING

(Scroll down for English)
In deze aflevering van AAYA TV duiken we in de wereld van plantaardige voeding, het microbioom, zwangerschap en de kracht van leefstijl voor een sterk immuunsysteem.

Aan tafel:
– Marguérite van Randwijck, Cosmetisch Arts KNMG & Leefstijlarts
– Dr. Wendy Walrabenstein, diëtist, econoom & onderzoeker
– Dr. Kim de Valk, Cosmetisch Arts
– Susan Hoffman, ondernemer & AAYA-cliënt

Wat leer je in deze aflevering?
✓ Wat je microbioom is – en hoe voeding het beïnvloedt
✓ Welke voedingsstoffen ontstekingsremmend werken
✓ De relatie tussen voeding en hormonen tijdens de zwangerschap
✓ Waarom plantaardig eten je weerstand versterkt
✓ Hoe leefstijlmedicatie er in de praktijk uitziet
✓ Eerlijke antwoorden op veelgestelde vragen over voeding, huid en gezondheid

Volg ons op Instagram @aayaclinics / @aayatv en stuur je vragen in!

Disclaimer: Deze aflevering is bedoeld ter algemene voorlichting en vervangt geen medisch advies. Raadpleeg bij klachten altijd een arts of medisch specialist.
 

---

Episode 3 – Plant Power: Hack Your Immune System with Food
In this episode of AAYA TV, we explore the power of plant-based nutrition, the microbiome, pregnancy, and how lifestyle can boost your immune system.

At the table:
– Marguérite van Randwijck, Cosmetic Doctor KNMG & Lifestyle Physician
– Dr. Wendy Walrabenstein, dietitian, economist & researcher
– Dr. Kim de Valk, Cosmetic Doctor
– Susan Hoffman, entrepreneur & AAYA client

What you’ll learn in this episode:
✓ What the microbiome is – and how food affects it
✓ Which nutrients help fight inflammation
✓ How nutrition and hormones interact during pregnancy
✓ Why plant-based diets support a strong immune system
✓ How lifestyle medicine is applied in real life
✓ Honest answers to frequently asked questions on food, skin and health

Follow us on instagram @aayaclinics / @aayatv and send us your questions.

Disclaimer: This episode is intended for general information and does not replace medical advice. Always consult a physician or healthcare professional for medical concerns.

Blijf op de hoogte van de nieuwste afleveringen van Amazing As You Are!
Volg ons voor inzichten over gezondheid, longevity, hormonen en cosmetische behandelingen.

Abonneer je op ons YouTube-kanaal voor meer exclusieve content:
https://www.youtube.com/@AAYAtv

Meer informatie over AAYA? Bezoek: www.aaya.nl

Lees de volledige transcripties hier:
https://medium.com/aaya-tv

Amazing As You Are – Jouw gids voor stralende gezondheid en zelfvertrouwen!
---
Stay up to date with the latest episodes of Amazing As You Are!
Follow us for insights on health, longevity, hormones and cosmetic treatments.

Subscribe to our YouTube channel for more exclusive content:
https://www.youtube.com/@AAYAtv

Want to know more about AAYA? Visit: www.aaya.nl

Read the full transcripts here:
https://medium.com/aaya-tv

Amazing As You Are – Your guide to radiant health and confident living!

Transcript

Constanze : 
Welkom bij deze aflevering van AAYA TV waarin we het gaan hebben over de kracht van voeding voor je gezondheid. 

We bespreken hoe voeding je immuunsysteem ondersteunt, hoe het je microbiom  beïnvloedt en zelfs hoe het een rol speelt tijdens de zwangerschap

Aan tafel vandaag Dr. Marguérite van Randwijck, zij is oprichter van AAYA, Cosmetisch Arts KNMG en Leefstijlarts.

Dr. Wendy Walrabenstein leuk dat jij er bent vandaag. Jij bent gespecialiseerd op voeding en je hebt ook gepromoveerd op voeding en reuma, onderzoek naar voeding eb reuma toch?  

Wendy: 
Ja, dat klopt inderdaad. Ik ben eigenlijk econoom en heb jarenlang in de financiële wereld gewerkt, maar ben dus op latere leeftijd diëtist geworden.

En daarna ben ik een promotietraject gestart bij het Amsterdam UMC, waar wij onderzoek hebben gedaan naar een leefstijlprogramma speciaal voor mensen met arthrose en reumatoide artritis. 

Constanze:
Heel interessant. En je hebt ook een boek geschreven zie ik. 

Wendy: 
Ja, dat is eigenlijk het resultaat. Dus nadat wij dat onderzoek hadden afgerond, zagen we dus dat ons leefstijlprogramma heel veel positieve effecten had op mensen met reuma en arthrose.

En toen was natuurlijk de grote vraag van heel veel mensen, van ‘ja hoe doe ik dat dan’? Dus wij dachten van, nou, we hadden die mensen tijdens het onderzoek gewoon een map, een handboek met allemaal losse bladen erin gegeven. En toen dachten we van ‘nou, dat is misschien een mooie eerste stap om al die kennis in ieder geval samen te vatten in één boek’.

Zodat iedereen die dat wil, gewoon met dat boek in de hand het kan uitvoeren. 

Marguérite : 
Dus ik ben echt super trots dat Wendy vandaag bij ons in de uitzending is. Daar hebben we meer over te vertellen onder andere. 

Wendy: 
Ja, en wij zijn natuurlijk fan van jou, want jij bent een van de artsen die laat zien hoe belangrijk leefstijl is en dat je het ook echt als behandeling in kunt zetten.

Marguérite : 
Ja, dat is wat wij doen.  

Constanze : 
Nou, het lijkt een hele spannende aflevering te worden, dus blijf maar lekker kijken. We hebben ook nog vandaag bij ons aan tafel dokter Kim de Valk, cosmetisch arts bij AAYA, en Susan Hofman natuurlijk, met de Frequently Asked. Questions. Blijf kijken.

---

AAYA TV - SPECIAL

Constanze:

Wendy, wij zijn heel benieuwd. We gaan het nu heel veel hebben over de goede voeding en wat het doet voor ons microbioom. Wat is eigenlijk een microbioom voor degenen die het niet weten? 

Wendy: 
Ja, als we het over microbioom hebben, Dan hebben we het over virussen, bacteriën, allemaal hele kleine beestjes zeg maar in en op ons lichaam. En het grootste deel van dat soort beestjes dat zit in onze darmen. 

Marguérite : 
Het is wel 1 tot 2 kilo zwaar, toch? 

Wendy: 
Ja klopt inderdaad enorm. En het grappige is dat in de geneeskunde dachten we op een gegeven moment van, nou als we het genoom in beeld hebben, als we dus alle genen in beeld hebben, dan weten we het wel en toen was daar ineens dat darmmicrobioom wat ook heel veel invloed heeft.

Dus als je kijkt naar onderzoeken daar zijn dus de laatste jaren heel veel onderzoeken naar gedaan. 

Constanze : 
En wat is dan de rol van dit twee kilo zware microbioom en hoe beïnvloedt dat ons lichaam? 

Wendy: 
Ja, nou in onze darmen zitten dus al die beestjes en die eten dus ook een deel van wat wij verwerken op een dag, eten die ook op.

En vervolgens stoten zij allemaal stofjes uit. Voor degene die een beetje te visueel zijn, moet je je dit niet te veel voorstellen, maar eigenlijk eten die met name bacteriën, heel veel vezels en andere goede stoffen en ze poepen als het ware allemaal hele goede stofjes uit. En een deel van die stofjes, hebben dus invloed op ons immuunsysteem. En daarom wordt dat darmicrobioom heel vaak in verband gebracht met dus het immuunsysteem.

Marguérite : 
En niet alleen het immuunsysteem, ook op hoe je je voelt af en toe hè. Serotonine is zo'n stofje dat ook door je microbioom wordt gemaakt.  Dus op hoe je voelt en op het immunsysteem. 

Constanze : 
En hoe beïnvloedt dan de voeding een gezond microbioom?

Wendy: 
Nou, het is eigenlijk zo dat je kunt zien aan een darmmicrobioom hoe iemand ongeveer eet. Dus eigenlijk zou je kunnen zeggen dat mensen die een beetje een ongezond voedingspatroon hebben, die hebben ook een heel specifiek voedingspatroon met bepaalde bacteriën erin en een bepaalde diversiteit. Want eigenlijk weten we ook wel dat als je heel veel verschillende soorten bacteriën hebt en dan meer goede dan slechte, ja, dat is gunstig natuurlijk.

En dat zie je vooral eigenlijk bij mensen die veel onbewerkte voeding eten en vooral heel veel plantaardige voeding eten. 

Marguérite : 
Ik geef heel vaak als voorbeeld dat bijvoorbeeld als je heel veel broccoli eet, dan is dat heel goed voor je broccoli bacteriën. Dan denk je, oh, er is genoeg voeding, die kan lekker groeien.

Dan heb je daar heel veel van. Maar als je heel veel chips eet dan krijg de chips bacteriën maar die hebben niet zo heel veel nut. En dus die populatie wil je klein houden en die goede wil je groot hebben. 

Wendy: 
Ja, nou echt een super goede uitleg is dat inderdaad. Want die broccoli bacteriën die stoten dus die inflammatie ontstekingsremmende stofjes uit.

En die chips etende bacteriën die stoten dus juist stofjes uit die de inflammatie en ontsteking laten stijgen. En dat heeft heel veel impact. Op onze gezondheid, maar ook op hoe we eruitzien ook op onze huid bijvoorbeeld. 

Constanze : 
En als ik nou mijn dieet verander, hoe snel heeft zo'n dieetverandering dan effect op dat microbioom?

Wendy: 
Dat is een hele interessante vraag. We weten ondertussen ook wel dat wat er niet is kan ook niet groeien. 

Dus stel dat je broccoli-etende bacteriën, nou die hebben de meesten van ons wel, maar later is een heel bijzonder voedingsstofje papaya-etende bacterien heeft misschien niet iedereen, en als het er niet is dan kan die ook niet groeien ook al eet je nog zoveel papaya’s, en daar is dus best wel veel onderzoek naar gedaan. Bijvoorbeeld met het microbioom van mensen die in West-Afrika wonen, die zijn dan vergeleken met de microbioom van mensen die in bijvoorbeeld West-Europa wonen en dan zie je dus dat Mensen in West-Afrika hebben vaak meer diversiteit en meer verschillende soorten bacteriën. 

Anderzijds zien we wel dat als je een poosje, dat hoeft inderdaad echt niet zo lang te zijn, een paar maanden, heel veel groente en fruit eet dat dan het aandeel goede bacteriën wel groeit.

Dus die broccoli-etende bacteriën ...bacteriën die gaan in aantallen groeien en die drukken dan die chips etende bacteriën ook een beetje weg. Dat is wel echt een hele goede inderdaad. 

Marguérite : 
Ja, zo leg ik hem heel vaak uit. 

Constanze : 
En hoe draagt dan een plant-based diet bij aan een gezond microbioom? 

Wendy: 
Nou, het fijne is dat het eigenlijk heel erg simpel is, namelijk dat goede bacteriën zijn dol op vezels enn ze zijn dol op fytonutriënten en fyto betekent planten en dat zijn eigenlijk allemaal kleine stofjes die je vooral in planten vindt.
Dus als je heel veel vezels eet en veel fytonutriënten dan groeien dus die goede bacteriën. 
 

En een plantaardig voedingspatroon is per definitie rijk aan vezels, als het natuurlijk vooral onbewerkte producten zijn.

Het interessante is ook, dierlijke producten bevatten geen vezels. Dus het is niet zozeer wij zeggen niet eet vooral plantaardig omdat wij denken dat dierlijk nou zo slecht is, maar eigenlijk is het meer dat er In plantaardige producten zoveel goede stoffen zitten. Dus het geeft ook niet, ons onderzoek heeft ook aangetoond dat ook mensen die nog steeds een klein beetje dierlijk eten die verbeteren ook.

Alleen hoe groter het percentage plantaardig is, hoe meer effect je ook ziet. En die laatste 10, 20 procent, dat maakt misschien niet helemaal uit, maar veel plantaardiger dus. Maar 

Constanze : 
Marguèrite, eet jij dan vooral plantaardig of eet jij... 

Marguérite : 
Ik let er heel erg op dat ik elke dag voldoende groenten en fruit binnen krijg.

Wendy: 
En daarvan is het trouwens ook - misschien ook wel leuk om te weten, dat groenten en fruit, wij leren natuurlijk altijd 200 gram groenten 200 gram fruit of iets dergelijks, maar het interessante is dat hoe meer groenten en fruit we eten dat dan de risico's op bijvoorbeeld hart- en vaatziekten of kanker die dalen . Dat eigenlijk iedere 100 gram extra, dat draagt dus bij aan een lager risico en dat begint pas af te vlakken die curve, bij ongeveer 800 gram.

Wendy: 
Ik weet niet hoe het met de kijker zit, nou ik haal dat niet altijd, maar ik doe mijn best. 

Marguérite : 
800 gram vind ik wel een uitdaging, ja, maar 400, 500 lukt wel.  200 vind ik relatief weinig.

Wendy: 
Maar dus echt meer is beter. 

Marguérite : 
Maar je kan het ook in soep doen, dus je kan soep maken van groenten het hoeft niet altijd een enorme salade te zijn 

Constanze:
 En welke voedingsstoffen zijn volgens jou dan echt essentieel voor een gezond immuunsysteem als we het daarover hebben?

Wendy: 
Dan komt het er toch wel op aan dat als je dus goede volkoren koolhydraten eet - we hebben in het boek ook een hele mooie de Plants for Health plate staan - dus een bord. En als je dan het bord voor je ziet dan bestaat ongeveer de helft uit groente en fruit, kwart uit volkoren granen of goede zetmeelrijke producten bijvoorbeeld een zoete aardappel of zo, en een kwart gezonde, bij voorkeur plantaardige eiwitten en daarbij zijn vooral bijvoorbeeld sojaproducten zoals is tofu, tempeh, maar ook peulvruchten heel erg gunstig.

Constanze : 
En hoe zit het eigenlijk met voedingssupplementen. Zijn die nou nuttiger of is voeding nou nuttiger? Wat is nou eigenlijk nuttiger voor het microbioom en voor het immuunsysteem? 

Wendy: 
Nou heel vaak als je kijkt naar onderzoeken, ik ben natuurlijk gespecialiseerd in reuma en artrose, dus ik kijk heel specifiek naar ‘wat heeft het nou voor impact’, met name op ontstekingsmarkers en zo.

En dan zie je eigenlijk dat als mensen een gezonde leefstijl hebben, dus inderdaad voornamelijk plantaardige voeding, veel beweging, stressreductie want stress heeft ook heel veel impact op ontsteking en het immuunsysteem maar ook een gebrek aan slaap bijvoorbeeld. Dat dat eigenlijk per saldo heel veel impact heeft.

En dat sommige supplementen wel iets laten zien, maar dat dat eigenlijk niet in verhouding staat tot wat je kunt doen met je leefstijl.
 
Dus ik ben helemaal niet tegen supplementen. Soms dan kan het prima zijn, maar je kunt eigenlijk niet wel supplementen nemen en je leefstijl laten verslappen. 

Marguérite : 
Nee, de basis is leefstijl.

Behalve natuurlijk vitamine D, als er te weinig zon is, en als je geen vis eet omega 3. 

Wendy: 
Klopt, ja. Dus in het boek adviseren wij heel concreet drie supplementen als je helemaal of bijna helemaal planthaardig eet en dat zijn inderdaad vitamine B12, vitamine D en een ogenolie supplement voor de omega 3 vetzuren.

Constanze : 
Oké. Nou is Holland een land van het gemak en die gaat altijd voor het gemak boodschappen doen en alles is ook en kant en klaar voorbereid, maar is die bewerkte voeding eigenlijk wel überhaupt goed of schaadt die meer het microbioom? 

Wendy: 
Ja, nee, het is hoe onbewerkter, hoe beter het is, maar het is altijd een balans natuurlijk.

Wij merken bijvoorbeeld dat, zeker als mensen bijvoorbeeld nu heel veel junkfood eten dan is bijvoorbeeld de overgang naar zo'n plants for health plate die ik net beschreef, dat is best wel heel erg groot. En dan kunnen bijvoorbeeld wat betere vleesvervangers - want daar zie je ook wel een schakeling in.

Bijvoorbeeld je hebt van die roerbakstukjes of bijvoorbeeld rulgehakt. Dat zijn eigenlijk best oké producten. Maar je hebt ook bijvoorbeeld hele sterk bewerkte burgertjes en zo. Ja, die zou ik echt laten staan, maar bijvoorbeeld voor sommige mensen is het ook al heel wat als bepaalde dingen voorgesneden zijn, dus zakjes voorgesneden groenten of zo.

Marguérite : 
Ja, die soep pakketjes, waar ook kikkererwten in zitten en prei en andere dingen. Dat is ontzettend makkelijk, in vijf minuten heb je zo'n verse soep op tafel.

Wendy: 
Ja zo hebben wij bijvoorbeeld altijd wat diepvries vind ik dus ook echt heel oké. Dus wat groenten in de diepvries, altijd wat blikken peulvruchten bij de hand.

Nou, je gooit het in een pan en een blender erin, een staafmixer erin en je bent klaar. Dus het hoeft zeg maar niet complex te zijn, het kan dus ook gewoon heel haalbaar en ook niet duur want diepvriesgroenten zijn niet heel duur.

Constanze : 
Maar als je dus je voeding wil aanpassen of omstellen en je wilt zeggen ‘oké ik ga gezond eten’, dan is dat volgens jou de manier om ermee te beginnen.

Wendy: 
Ja, maak het jezelf dus niet al te moeilijk. Want dan krijg je zo'n situatie waarbij je bijvoorbeeld twee weken lang perfect het schema volgt dat wij in het boek hebben staan. En vervolgens komt er iets op en ben je ineens je routine kwijt Je kunt ook zeggen, ik begin bijvoorbeeld eerst maar eens met mijn ontbijt goed te regelen en op een gegeven moment na twee weken bijvoorbeeld van ‘nou oké nu ga ik eens even de lunch doen’.

Je kunt het jezelf ook makkelijker maken door bijvoorbeeld maaltijdboxen te bestellen. Je hebt tegenwoordig ook prachtige plantaardige maaltijdboxen die je online kunt bestellen, die thuis bezorgd worden. Ook hele goede oplossingen. Dus maak het jezelf makkelijk, want als je het jezelf makkelijk maakt, dan is de kans dat je het langdurig volgt veel groter.

Constanze : 
Dankjewel Wendy. Heb jij nog een vraag aan Wendy? 

Marguérite : 
Nou, niet zo acuut.

Wendy:
Marguérite weet alles al…

Marguérite:
Maar als jullie thuis vragen hebben, laat het ons vooral weten. We zeggen het door aan Wendy. 

Constanze : 
Stuur ons een DM @AAYAclinics. En wij komen zeker terug met een goede antwoord. 

Nu hebben we gehoord wat de invloed is van de voeding op het microbioom, maar hoe zit het eigenlijk nu met plantaardige voeding en de zwangerschap?

Dat zullen we zo straks horen met Kim de Valk in onze Doctors Consult. Blijf kijken!

---

AAYA TV – DOCTORS CONSULT

Constanze
 We hebben het vandaag over de plant-based diet en we hebben aan tafel nu Dr. Kim de Valk. Zij is cosmetisch arts bij AAYA en Wendy. De eerste vraag is hoe plantaardige voeding vrouwen helpt die in verwachting zijn. En Kim is toevallig 34 weken in verwachting. 

Kim: 
Alweer 34 weken, kijk maar. Dat gaat aardig een beetje groeien zo.

Constanze:
 Heel mooi. 

Kim:
 Maar dat is een hele goede vraag, want we hebben natuurlijk best wel veel vrouwen die tegenwoordig natuurlijk vegetarisch zijn of vegan zijn, waardoor het natuurlijk heel belangrijk is van nou ja, kom ik aan mijn voedingsstoffen als ik plantaardig eet? En als je natuurlijk algemeen kijkt is het natuurlijk sowieso belangrijk voor iedere vrouw om te starten met foliumzuur.

Met name zegt ze al, voordat je zwanger wilt worden, is het goed om te starten. En dat is puur om natuurlijk aangeboren afwijkingen zoals een open rugje te voorkomen of te vermijden, te verkleinen. Tijdens de zwangerschap wordt ook aangeraam om bijvoorbeeld omega 3 te slikken. Want heel veel vrouwen komen natuurlijk niet aan de vishoeveelheid die ze eten en vitamine D.

En dat zijn twee supplementen die natuurlijk heel goed zijn voor de hersenontwikkeling van een kind. Dus dat is een beetje de basis. Maar ik denk dat jij misschien wel beter kan vertellen wat zo belangrijk is, waar je op moet letten als je plantaardig werkt 

Wendy: 
Ik ga even uit van helemaal plantaardig dus vegan, dat is eigenlijk geschikt voor iedereen in alle levensfasen maar net als een omnivore dieet waarin je alles eet moet je wel even stilstaan bij een aantal belangrijke zaken.

Zo is het bijvoorbeeld zo dat vrouwen die zwanger zijn moeten inderdaad - nou de foliumzuur noemde je al, vitamine D. Bij een vegan voedingspatroon mag je nog iets meer vitamine D gebruiken, dus een wat hogere dosering. Het is wel goed om te weten dat we liever niet hebben dat je meer dan 100 microgram per dag doseert maar bijvoorbeeld 50 microgram is prima.

Vervolgens inderdaad omega-3-vetzuren. Als je vegan bent, dan supleer je die hoogstwaarschijnlijk hopelijk al. Wij nemen daarvoor dan een algeolie-supplement, waar dus de zogenaamde visvetzuren EPA en DHA zitten. Maar die halen vissen weer uit algen, dus algen zijn een prima bron daarvoor. Dus daar moet je wel voldoende van nemen want als je als vrouw -  kijk op zich, je kindje komt niet echt wat tekort. Eigenlijk is het zo dat je kind alles uit de moeder haalt. Maar het is wel zo dat moeders die dus inderdaad te weinig omega 3 vetzuren binnenkrijgen hebben echt een hoog risico op een postnatale depressie.

Dus daarvoor is het echt belangrijk. En tot slot natuurlijk vitamine B12. Dat is sowieso voor alle vegans, maar ook echt als je zwanger bent heel belangrijk. Daarnaast is het ook echt belangrijk dat je voldoende eet. Als je echt plantaardig eet is de energiedichtheid, dus het aantal calorieën van wat je op je bord ziet liggen kleiner dan bij een omnivore dieet.

En dus het is belangrijk dat je voldoende eet en ook extra let op voldoende eiwitten. Dus dat is heel belangrijk bij een plantaardig voedingspatroon en je bent zwanger. En daarnaast zie ik nog wel eens dat er ook vrouwen zijn die vegans zijn vanuit ethische overwegingen en echt niet dierlijke voeding willen eten maar dan toch soms echt cravings hebben naar een eitje of een beetje kaas ofzo.

En dan adviseer ik, ik vind het ook heel fijn om helemaal plantaardig te eten maar ik adviseer dan toch, negeer zo'n craving niet, die ene keer dat je dan iets eet dat is echt te verwaarlozen in het geheel van de dingen. En we weten gewoon nog niet voldoende waar zo'n craving dan precies vandaan komt. Als je vrouwen dan daarna vraagt dan proef je echt wel eens dat het van heel diep komt.

En dan zou ik zeggen, dat ene eitje of een beetje kaas, geniet daar dan ook gewoon van, want je bent tenslotte toch zwanger van een nieuw leven. 

Constanze : Heb jij cravings?

Kim: 
Nee, maar ik had wel bij mijn dochtertje,  die is twee, daar had ik wel veel meer cravings naar zoetigheid. Terwijl ik normaal gesproken niet heel veel zoetigheid eet.

Dat heb ik nu niet.  

Constanze : 
Ik had het met radijsjes…

Wendy:
Prima!

Constanze : 
En kan een zwangere vrouw dan eigenlijk genoeg eiwitten halen uit plantaardige voeding? 

Wendy: 
Ja hoor, dat is op zich niet zo moeilijk. In plaats van melk en yoghurt gebruik je sojaproducten,  heel veel peulvruchten natuurlijk. Ik zou bijvoorbeeld niet adviseren om als je zwanger bent en je eet niet helemaal plantaardig om daar dan mee te beginnen want je hebt toch altijd wel een transitiefase waarin je dat echt nog een beetje moet leren.

Start niet met helemaal plantaardig als je zwanger bent, maar als je het gewend bent en je eet dus inderdaad iedere dag al peulvruchten, dus linzen, kikkererwten bonen want dat heb je echt wel nodig. En noten natuurlijk om aan voldoende eiwitten te komen, maar dan is het geen enkel probleem. 

Constanze : 
En is het echt 100% veilig om plantaardig te eten als je zwanger bent?

Wendy: 
Absoluut ja.

Dat is ook echt wetenschappelijk aangetoond. Een plantaardig voedingspatroon is echt voor alle levensfasen. Zeker ook bij kinderen, maar bij ouderen ook bijvoorbeeld en ook bij zwangere vrouwen. Dus de jongeren, de ouderen iedereen. Maar het is wel zo, maar dat is bij ieder voedingspatroon zo, dat je altijd even goed moet bekijken of er niet speciale behoeften zijn op dat moment.

Constanze : 
En hoe beïnvloedt dat plantaardige eten dan de ontwikkeling van baby's in het derde trimester? 

Wendy: 
Ja, dat gaat gewoon eigenlijk hetzelfde. Ja, gewoon hetzelfde. Dus daar is geen verschil. 

Constanze : 
Oké. En zijn er nog andere plantaardige alternatieven voor voedingssupplementen? 

Wendy: 
Nou, voor degenen die wij net genoemd hebben, eigenlijk niet.

Bijvoorbeeld, je hebt vitamine B12, dat zit echt alleen maar in dierlijke producten. Het is ook wel toegevoegd aan bepaalde zuivelvervormers, dus aan plantaardige melk en yoghurt en dergelijke. Maar dat is niet voldoende, dus daar kun je je niet op verlaten, zeg maar. Bijvoorbeeld omega-3-vetzuren zitten natuurlijk ook in walnoten en lijnzaad, maar dat zijn dus niet die EPA en DHA, dat zijn die wat langere visvetzuren.

En op zich bijvoorbeeld een gezond iemand die niet zwanger is, die laat niet bepaalde risico's zien als we dus geen algenolie supplementen nemen, maar toch, ja ik neem het wel in verband met de effecten op je brein. Het is dus gewoon heel erg goed voor je hersengezondheid. 

Kim: 
Vaak merk je volgens mij ook als je omega 3 slikt, dat je soms ook betere focus of energie of concentratie krijgt.

Wendy: 
Nou, het is echt gewoon inderdaad goed voor je brein. Er zijn zelfs onderzoeken die laten zien dat als je net even iets meer dan de aanbevolen dagelijks hoeveelheid neemt, dat dat dan wellicht ook het risico op dementie kan verlagen. 

Constanze : 
Interessant. We hebben nu gezegd dat het 100% veilig om plantaardig te eten tijdens de zwangerschap, maar zijn er ook voordelen voor moeder of kind?

Wendy: 
Nou ja, weet jij dat toevallig? 

Kim: 
Nou, niet specifiek hoor, niet dat het beter is of bepaalde voordelen biedt. Het is gewoon oké , het is helemaal goed. Je hoeft je er geen zorgen om te maken als je helemaal volledig plantaardig eet.

Constanze : 
En heeft het misschien effect op zwangerschapskwaaltjes?

Wendy: 
Het grappige is ook het zijn natuurlijk hele goede vragen die je stelt, maar het grappige is natuurlijk ook dat er gewoon nog heel erg weinig onderzoek is gedaan naar dit soort onderwerpen. Omdat dat hele plantaardige is echt iets van de afgelopen vijf jaar. Dus je ziet wel bijvoorbeeld overduidelijk dat mensen die bijvoorbeeld hoog scoren op de Healthy Plant-Based Dietary Index, dus dat is een soort methode om te kijken hoe plantaardig en gezond jouw voedingspatroon is. Want mensen die daar heel hoog op scoren, dat die een veel lager risico hebben op hart- en vaatziekten, diabetes, de ziekte van Parkinson, fragiliteit op oudere leeftijd. Dus het gaat echt samen met heel veel voordelen maar heel specifiek in die zwangerschapsfase…

Kim: 
Goeie vraag. Ik denk dat er de komende tijd wel meer onderzoek naar gedaan wordt.

Constanze : 
En zijn er nog voedingsmiddelen die bijzonder goed zijn? Waar je zegt dat het extra goed is voor iemand die zwanger is?  

Wendy: 
Ik zou wel bijvoorbeeld een voorkeur geven aan eiwitrijke producten bijvoorbeeld. Gewoon lekkere, onbewerkte voeding waar je groot en sterk van wordt.

Groente en fruit zijn natuurlijk altijd heel goed. Daar haal je natuurlijk ook best wel veel voedingsstoffen uit

Constanze :. 
En heeft het ook nog impact op een soepele bevalling? 

Kim:
Nou, dat weet ik niet zo snel, nee.

Constanze:
Dus dat is nog niet echt onderzoek naar gedaan?
 

Kim:
Ik denk dat we over een paar jaar misschien iets meer antwoord op kunnen geven. 

Constanze : 

En dan is ijzer natuurlijk heel belangrijk tijdens de zwangerschap.

En ijzer zit eigenlijk wel in het vlees natuurlijk. Heb je nou vlees nodig of niet? 

Wendy: 
Nee hoor. Het is wel zo dat vrouwen die zwanger zijn, kunnen inderdaad een ijzertekort ontwikkelen. Terwijl ook in plantaardige producten kan best wel veel ijzer zitten. Het is handig als je bijvoorbeeld ijzerrijke producten zoals bijvoorbeeld groene bladgroenten en dergelijke, dat je die neemt met vitamine C rijke producten.

Ik maak bijvoorbeeld zelf altijd een lekkere smoothie kool en spinazie en zo, dan doe ik er ook citroen bij, dan wordt het extra goed opgenomen dus dat helpt. Ik maak ook wel eens gebruik van , bijvoorbeeld één keer per maand dan hebben vrouwen ook echt even iets meer ijzerbehoefte en dan heb je bijvoorbeeld ook wel plantaardige supplementen of drankjes die je dan tijdelijk even kunt nemen.

Maar het is wel zo dat bijvoorbeeld ijzer uit rood vlees bijvoorbeeld, dat heeft voordelen voor je ijzergehalte. Maar als dat oxideert kan het ook weer negatief zijn voor je gezondheid. Dat is een van de redenen waarom rood vlees iets minder gezond is voor ons.

Constanze : 
Super interessant en spannend. Dank jullie wel.

Niet iedereen houdt van plantaardig eten dat is ook weer zo. Maar hoe haal nou alle voedingsstoffen eruit als je wel vleesliefhebber bent? Laten we die vragen stellen in onze Frequently Asked Questions met Susan.

---

AAYA TV FAQ

En weer bij ons in de studio bij AAYA TV, Susan Hofman. Leuk dat je er weer bent. 

Susan:
Ja, vind ik ook.

 Constanze:
We hebben het vandaag over plant-based diet, maar ben jij nou eigenlijk wel vegetarisch of vegan?
 

Susan:
Niet helemaal, nee. Ik eet niet zo heel veel vlees meer, maar ik haal ook alleen mijn vlees bij een echte slager niet bij een supermarkt of zo.

Dus misschien twee, drie keer per week eet ik vlees. Dat is echt wel de max. 

Constanze : 
Nou, heel goed. En Susan die heeft de frequently asked questions, dus questions, vragen die wij van kijkers krijgen en vragen die ze zelf heeft en die gaat ze nu stellen aan Wendy. 
 
 

Ga je gang! 
 
 

Susan:
Waarom plantaardig eten als je van vlees houdt?Is het echt gezonder? 

Wendy:
Ja, het is echt gezonder. Dat is het eerste deel van het antwoord. Maar het hoeft dus niet perfect te zijn om gezond te zijn. Wij hebben in ons onderzoek aangetoond, en dat zien we eigenlijk ook bevestigd in andere onderzoeken, dat als het percentage plantaardig in je voedingspatroon hoger is, zeker als het dus ja, gezonder is, want je kunt natuurlijk ook chips en cola nemen, dat is ook plantaardig maar ik bedoel dan echt meer groente en fruit, meer peulvruchten meer volkoren granen,  noten zaden.

Als je meer van dat eet en minder dierlijke eiwitten eet, dan wordt dat geassocieerd met een lager risico op overlijden, een lager risico op allerlei aandoeningen, en ook een lager risico op echt verouderingsuitkomsten. Maar als je het bijvoorbeeld heel erg van een entreceautje houdt is het dus prima om te zeggen ‘.ik eet eigenlijk helemaal plantaardig maar ik geniet bijvoorbeeld één keer per wee .echt heel erg van mijn entreceautje’. Dat zien we in ons onderzoek ook. Eigenlijk is geen één van onze deelnemers 100% vegan geworden, maar de meeste zitten wel boven de 80% en dat is al pure winst. 

Susan:
Dat is duidelijk en dan doe ik het best wel goed volgens mij.

Wendy:
Ja zeker.

Susan:
Kan ik alle voedingsstoffen uit plantaardig eten halen zonder me zwak te voelen?

Wendy:
Ja, dat kan. Er zijn wel drie supplementen die je dan gebruikt. Vitamine D, wat eigenlijk bijna alle Nederlanders al wel nodig hebben. Vitamine B12, dat wordt ook gesuppleerd aan koeien. Dat moet je dan even zelf nemen.

En vervolgens als je geen vis eet dus als je geen vette vis eet dan is het belangrijk om een algeolie supplement te nemen. Dus dat zijn drie dingen waar je op moet letten. Verder is het zo dat als je als vrouw van een bepaalde leeftijd het risico op botontkalking wil voorkomen, moet je ook wel echt even letten op je calcium, maar daar heb je geen supplement voor nodig.

Maar je moet wel, zeg maar, je gaat heel anders eten dus je moet er wel even aandacht aan besteden. En ten slotte het zwak voelen, dat heeft natuurlijk met spiermassa te maken. En als we ouder worden, dan verliezen we spiermassa als we daar niet hard aan werken. En dat betekent eigenlijk dat je echt als je ouder wordt, krachtoefeningen moet doen en ook voldoende eiwitten moet eten. En die kun je prima halen uit plantaardige bronnen. Maar het is wel heel belangrijk dat je daar in het begin met name even aan leert wennen. Van oké ik moet wel iedere dag iets van sojaproducten eten of peulvruchten en dergelijke. En het is dan ook verstandig om dat goed te verdelen over de dag.

Dus niet bijvoorbeeld alleen maar s'avonds een hele berg tofu eten. Maar bijvoorbeeld s'ochtends, s'middags en s'avonds echt een portie eiwit in je gerecht te verwerken. 
 

Susan:
Dit is duidelijk voor mij. Hoe krijg je genoeg eiwitten zonder vlees? 

Wendy:
Ja, dus wat ik net al zei. Het is belangrijk, verspreid het goed over de dag.

Nou, ik zal maar even mijn eigen voorbeeld geven. Ik eet bijvoorbeeld ‘s ochtends graag grote bak sojajoghurt. Gewoon met lekker veel muesli en heel veel blauwe bessen erin. Tussen de middag kun je prima een boterhammetje eten maar neem dan wel bijvoorbeeld een boterham met pindakaas, Want dat is samen een heel mooi eiwitcomponent of met humus.

Wat ik ook vaak doe is bijvoorbeeld linsensoep en dan met een stokbroodje, een volkoren stokbroodje erbij om erin te dippen. Of bijvoorbeeld salades en dan maak ik het mezelf altijd graag makkelijk, dus dan trek ik een blik kikkererwten open, dat en dan heel veel groenten erbij en een lekkere dressing erop en dat eet ik dan gewoon.

Ja en dan s'avonds eet ik eigenlijk altijd of peulvruchten of een stukje tofu, of tempeh of een goede vleesvervanger. Een goede vleesvervanger, dan moet je denken aan bijvoorbeeld goede vervanging voor kipstukjes ofzo. Dat zijn ook wel hele aardige vleesvervangers. 

Susan.
 Ok. We gaan nog even door met de vragen.
 Hoe zorg ik dat ik vol raak van planten aardig eten? 
 

Wendy:
Hoe je er vol van raakt, ja. Nou, dat is een hele goede vraag. Want de energiedichtheid, stel je maar voor een groot bord met bijvoorbeeld rijst, broccoli en een beetje tofu erbij daar zitten veel minder calorieën in dan in een vergelijkbaar bord waar meerdere dierlijke producten in verwerkt zijn.

Dus de energiedichtheid is lager en het is ook allemaal wat lichter verteerbaar. Dus wat je vaak hoort is, nou ik moet enorme borden eten en vervolgens heb ik na twee uur alweer trek. Dus in die zin je mag echt behoorlijke grote, ja ik vind dat dus een heel groot voordeel, je mag enorme bordjes eten, dus ik eet ook echt heel veel.

En als ik tussendoor trek heb, dan eet ik bijvoorbeeld fruit, maar ook bijvoorbeeld een handje noten of zo. Maar dan kun je lekker veel eten, dat is eigenlijk juist een voordeel vind ik. 
  

Susan:
Ja, dat is ook zo. 

Is plantaardig eten duurder dan vlees?
 

Wendy:
Nou eigenlijk niet, er zijn ook leuke onderzoekjes naar gedaan.

Van mandje, ik geloof dat het bij de Lidl werd uitgevoerd. Mandje producten, boodschappen voor een week In vergelijking met hetzelfde maar dan met plantaardige alternatieven erin. En dat is niet duurder. Dus ja, je bent echt niet meer geld kwijt. Zelf vind ik ook wel dat, bijvoorbeeld als je vlees wilt hebben, dan wil je toch echt wel een hoge kwaliteit hebben.

Terwijl die peulvruchten en tofu en zo, is eigenlijk hartstikke goedkoop. Dus het hoeft echt niet duurder te zijn.
 
 Susan:
En hoe krijg ik genoeg ijzer en B12 zonder vlees? 

Wendy:
Voor B12 moet je echt gewoon een supplement nemen, dus iedere dag een tabletje en vervolgens is het ook verstandig om zuivelvervangers bijvoorbeeld ook te nemen waar B12 aan is toegevoegd.

Want als je bijvoorbeeld één pilletje, dat vragen mensen ook wel eens, in zo'n pilletje ziteel veel keren de aanbevolen dagelijks hoeveelheid en dat komt omdat van die B12 wordt maar een fractie opgenomen. En eigenlijk is het dus heel goed om dus een pilletje te nemen en daarnaast ook dus die verrijkte producten te nemen.

Maar daartussendoor dus die verrijkte producten te nemen zodat je steeds ,zeg maar even een, wij noemen dat dan een bolusje, vitamine B12 binnenkrijgt Dus dat is de vitamine B12.

En dan vroeg je ook naar ijzer. IJzer zit op zich in heel veel plantaardige producten, vooral in veel groenten. En dan is het belangrijk om dus heel veel donkergekleurde groene bladgroenten te eten. Maar bijvoorbeeld ook gedroogde abrikoosjes vind ik zelf heel erg lekker, daar zit ook best wel veel ijzer in.

En dat ook te combineren met vitamine C, dan wordt de opname versterkt. 

Susan:
En heeft vlees eten echt zoveel impact op het milieu? 

Wendy:
Ja, bij de gezondheid zou ik nog kunnen zeggen, het gaat vooral over de gunstige effecten van het plantaardige. Maar kijken we naar de impact van met name vlees, dus zuivel heeft ook een grote impact, maar met name vlees met name rood vlees op het milieu is enorm.

Dus als je een daad wil doen voor het milieu, dan is het bewegen naar een meer plantaardig voedingspatroon. Je ziet ook echt een prachtige afname, dus hoe meer plantaardig je eet hoe minder groot de CO2-uitstoot is en dat is echt heel groot en dan heb ik het nog niet eens over de waterbesparing, effect op biodiversiteit, denk aan ook allerlei zoönozen, dus allerlei ziektes vogelgriep en dergelijke, die echt toenemen door de bio-industrie.

Susan:

En is plantaardig eten lekker genoeg om vlees te vervangen? 

Wendy:
Nou, ik ben dochter van een slager en ik was dol op het entrecôte, met name het vettrandje vond ik heel erg lekker. En ik ging dus altijd met mijn ouders naar Frankrijk en dan bestelde ik altijd een voorgerecht en daarna geen hoofdgerecht, maar wel de kaasplank.

Het kan mij niet beschimmeld genoeg zijn, echt fantastisch. En zo als ik het kan, dan kan iedereen het. En er zijn steeds meer fantastische restaurants. Ik ben bijvoorbeeld een tijdje geleden bij restaurant De Nieuwe Winkel geweest. Heeft twee sterren volgens mij. Twee Michelin sterren. Maar ook bijvoorbeeld een geweldig leuk restaurant in Arnhem.

Dat heet restaurant Konijnenvoer. Heerlijk gegeten. En ook in Amsterdam heb je Bonboon. Echt fantastische restaurants. En je leert het zelf ook steeds lekkerder koken. Je hebt bijvoorbeeld iemand als Lenna Omrani, een ontzettend leuke kookboekenauteur die heerlijke maar ook makkelijke gerechten laat zien die helemaal plantaardig zijn.

Dus je kunt echt heerlijk eten maar je smaak verandert ook. Dat speelt ook mee. 

Susan:
We hebben nog twee vragen te gaan. Hoeveel vlees moet ik vermijden om het milieu te helpen?
 
 Wendy:
Nou, iedere stap telt en dat is eigenlijk of het nou over het milieu gaat of over je gezondheid - eigenlijk zien we prachtig dat iedere stap telt. Dus als jij iedere dag vlees eet en tussen de middag vleeswaren op je brood eet en veel zuivel gebruikt en kaas gebruikt, dan zou ik zeggen ga dan eerst minderen met rood vlees en pak daarna kaas en zuivel aan. Maar iedere stap telt. Ik ga altijd bijvoorbeeld kaas halen bij de kaasboer bij ons, dat komt gewoon van lokaal.

Ik ben echt van het lokale, dus ik denk als ik dat toch doe, dan is het toch goed, denk ik wel. Het grappige is,, er zijn een aantal dingen die wetenschappelijk aangetoond zijn, en dan hebben we het bijvoorbeeld over transport versus uitstoot van een koe of bijvoorbeeld, waar ik me altijd aan irriteerde, was het plasticje rondom mijn komkommer.Bijvoorbeeld, hè. 

Nou, en dan zie je dus dat dingen die voor ons idee eigenlijk beter zijn, dat soms echt wetenschappelijk aangetoond is dat het slechter is voor het milieu. Zo is bijvoorbeeld plantaardig van ver is een beter idee voor het milieu dan dierlijk van dichtbij. Maar eerlijk gezegd zou ik ook liever het eitje van de kippen van mijn zus eten dan die uit Spanje.. Maar die transport, dat heeft dus minder impact. 

Susan:
En dan draagt vleesproductie echt bij aan milieuproblemen of is dat overdreven? 

Wendy:
 Ja Ja nee, dus dat is echt, het heeft heel, heel erg veel impact. Het is eigenlijk een van de beste dingen, naast (niet)vliegen is het eigenlijk een van de beste dingen die je kunt doen voor het milieu.

En het leuke is, het is een beetje win-win, hè. Het is goed voor het milieu en het is goed voor je eigen gezondheid.  

Constanze :
Nou interessant, dank jullie wel allebei. Daar hebben we enorm veel geleerd en voeding is natuurlijk ook belangrijk voor je huid en vitamine C speelt hierin een heel belangrijke rol.

Maar werkt vitamine C nou beter via de huid of beter via de voeding? Tijd voor de spotlight.

---

AAYA TV - SPOTLIGHT

Constanze:
Dit is de AAYA Spotlight en wij gaan het hebben over vitamine C. Heel spannend. De eerste vraag is meteen hoe beïnvloedt vitamine C eigenlijk wat in je voeding zit, hoe beïnvloedt dat je huid? 

Marguérite : 
Oftewel het nut van vitamine C in voeding voor je huid? Vitamine C is natuurlijk een heel handige vitamine. Die hebben we nodig om radicalen weg te vangen om je weerstand te verhogen en om je collageen op te bouwen.

Daar heb je het ook voor nodig. 

Constanze : 
En waarom is vitamine C dan zo populair in skin care? 

Marguérite : 
Omdat vanuit skincare en dan een goed serum, wordt het direct op je huid aangebracht en heb je een meer effectieve werking. Dus van diezelfde eigenschappen als die ik net noemde, komt het direct erbinnen op de goede plek.

En als je het via je voeding neemt met bijvoorbeeld lekkere mandarijntjes bijvoorbeeld of een sinaasappeltje Of groenten dan komt het overal in je lichaam terecht en dat is natuurlijk ook nuttig. 

Constanze : 
En wat is dan eigenlijk beter? Als ik vitamine C opneem via de voeding of via de huid? 

Kim:
Allerbij is het natuurlijk heel goed, want je moet van binnenuit natuurlijk ook..

Marguérite : 
..we hebben het overal nodig niet alleen op de huid. 

Kim: 
Maar als je natuurlijk echt direct je huid wilt verbeteren, dan werkt een serum natuurlijk sneller dan als je alleen maar vitamine C-supplementen neemt. 

Constanze : 
En waar moet ik dan eigenlijk op letten bij een goed vitamine C-product? 

Kim: 
Er zijn twee dingen waar je goed op moet letten.

Dat is het percentage vitamine C wat in je serum zit. Dat moet minstens 10% zijn. 

Marguérite : 
Ja want je hebt natuurlijk heel vaak dat als er maar 0,01% in zit, dat mogen ze er al vitamine C op zetten. 

Maar dat is niet effectief. 

Kim: 
Nee, dus als je wilt dat het iets voor je huid doet, dan moet er wel minstens 10% in zitten.

En het moet ook lucht -  en licht dicht zijn. 

Marguérite: 

Daar breek je je bijna je tong over… 

Constanze : 
Maar ik moet het niet in de koelkast zetten of dergelijke of wel? 

Marguérite:
Nee, dat hoeft niet. 

Constanze:
Dat hoeft niet. Oké En hoe combineer je dan vitamine C met andere skin care? 

Marguérite : 
Nou, we hebben onze AAYA skincare routine en daarbij zeggen we, vitamine C kan je heel goed overdag doen, zeker ook in de grote steden is de luchtvervuiling ,die speelt daar ook een rol en de antioxidantwerking van vitamine C, die kan daar weer bij helpen om je huid te beschermen.

Dus de vitamine C kan je in de ochtend doen. En dan kan je s'avonds weer wat anders doen. En soms doen we s'avonds ook even niks. 

Kim:
 Ja precies.  

Constanze : 
Nou, dank jullie wel. Naast voeding kan technologie ons helpen om inzicht te krijgen in onze gezondheid. Hoe kan een glucose meter bijdragen aan een betere levensstijl? Dat horen we straks in de Holistic Hack.

---

AAYA TV – HOLISTIC HACK

Dit is de AAYA Holistic Hack en we gaan het hebben over een heel interessant dingetje, namelijk een glucozemeter. Wat zijn de voordelen van een glucozemeter voor mensen die geen diabetes hebben?  

Marguérite : 
Ja, wij wilden even de glucozemeter als holistiek hek aanbrengen. Want wij gebruiken die onder andere ook bij mensen om ze te helpen met afvallen.

En wat je namelijk doet, dat is gewoon letterlijk zo'n glucozemeter die continu je glucozemeters, die prik je op je arm. En dan zie je hoe je lichaam reageert op wat je eet. Ook bij zwangerschap is dat interessant, maar ook als je wilt afvallen, want bijvoorbeeld je ziet ineens dat je glucose heel erg omhoog gaat en daarna weer naar beneden en dan kan je dat koppelen aan hoe je je voelt en of je zin krijgt in cravings en dat soort dingen en dan kan je zien wat at ik nou op dat moment wat die glucosespike teweeg bracht.

Nou, die kan je dan voortaan vermijden bijvoorbeeld, want je ziet ook dingen die je eet die niet die spike geven, die die plotselinge stijging van die glucose. En dat heeft weer een relatie met je microbioom, want wij eten misschien alle drie vandaag hetzelfde, maar we hebben toch een andere reactie kunnen we hebben op de voeding qua glucose, omdat wij een ander microbioom hebben.

Constanze : 

En hoe helpt deze bloedzuiker meting bij Energie & Focus? 

Kim: 
Ja het is natuurlijk ook wel interessant hè, wat Margriet net ook zei, het liefst wil je natuurlijk een stabiele bloedzuiker hebben met niet te veel pieken en dalen. Dus heel vaak kan je je natuurlijk voorstellen als je pieken en dalen hebt, dat je natuurlijk Je voetloos wordt of juist moe wordt na het eten. En dan kan je inderdaad kijken van nou wat veroorzaakt dat nou bij mij?

Dus als je natuurlijk merkt van, oké, ik heb na ieder lunch merkt dat ik inkak, dan kan je dat met zo'n bloedglucosemeter kijken van wat zijn dan de voedingsmiddelen die dat bij mij veroorzaken? 

Marguérite : Er is een heel mooi onderzoek van een stam in Kenia Daar hebben ze ook glucose gemeten bij die stam en die echt nog op de natuurlijke manier leven en op de natuurlijke manier eten, dus niet vanuit de supermarkt.

En daar zie je dat de glucose schommelt bij hen tussen de 3 en de 5. In onze westerse maatschappij ligt de gemiddelde glucose rond de 5,5 en mensen met diabetes, dat neemt natuurlijk enorm toe tegenwoordig. Dus dan zie je het verschil in ook effect van voeding op die glucose.  

Constanze : 
Dus die glucozemeter geeft ook inzicht in hoe voeding je bloedzuiker beïnvloedt?

Absoluut. Super interessant. kunnen zulke glucozemeteringen ook verborgen gezondheidsproblemen onthullen? 

Marguérite : 
Ja, je kan soms zien dat die gemiddelde glucose gewoon te hoog is en dat je al prediabetes hebt of toch een diabetes type 2 waar je in begin nog niet last van hebt. 

Constanze : 
En jullie doen bij AAYA glucose metingen, neem aan?

Marguèrite
 Ja, die doen we bij de Health Check Plus en bij ons medisch afvallen traject. 

Constanze:
 Super interessant dus ik zou zeggen probeer het een keer uit, een glucose meter.  Heel veel waardevolle inzichten vandaag en wij gaan straks even alles nog een keer samenvatten in onze wrap-up.

---

AAYA TV – WRAP UP
 

Constanze:
Het was weer een echt inspirerende aflevering vandaag, we hebben heel veel geleerd over hoe voeding een cruciale rol speelt in onze weerstand, ons microbioom en zelfs tijdens de zwangerschap. Marguérite en Kim, hebben jullie nog laatste inzichten of tips en adviezen? 

Kim: 

Nou, we hebben natuurlijk van Wendy geleerd dat het sowieso natuurlijk gewoon heel gezond is om plantaardig te kunnen eten als je zanger bent.

Omdat er gewoon bepaalde dingen zijn waar je op moet letten. Nou, dat zijn natuurlijk de basistipps. 

Marguérite : 
Ja, en ik vond dat de top drie om mee te nemen is dat de drie supplementen dus vitamine D, omega 3, op algenbasis, dan hoef je ook niet de visjes daarmee lastig te vallen. En de visjes eten algen, dus daar komt die vandaan. En de derde is vitamine B12.

Constanze : 

Ja, superleuk. Kim, wij wensen jou vooral nog heel veel succes en plezier met je zwangerschap. Dank jullie wel voor het kijken. Vergeet niet je te abonneren En mocht je nog een vraag hebben, dan kun je ons altijd via Instagram @aayaclinics een DM sturen. En niet vergeten blijf amazing as you are. 

Marguèrite:

Precies.

---

ENGLISH TRANSCRIPT

Constanze:
 Welcome to this episode of AAYA TV, where we'll be discussing the power of nutrition for your health.

We'll discuss how nutrition supports your immune system, how it influences your microbiome, and even how it plays a role during pregnancy.

At the table today is Dr. Marguérite van Randwijck, founder of AAYA, a Cosmetic Physician with the Royal Dutch Medical Association (KNMG), and a Lifestyle Physician.

Dr. Wendy Walrabenstein, great to have you here today. You specialize in nutrition and also have a PhD in nutrition and rheumatoid arthritis—research on nutrition and rheumatoid arthritis, right?

Wendy:
 Yes, that's right. I'm actually an economist and worked in the financial world for many years, but I became a dietitian later in life.

And then I started a PhD program at Amsterdam UMC, where we conducted research on a lifestyle program specifically for people with osteoarthritis and rheumatoid arthritis.

Constanze
 Very interesting. And I see you've also written a book.

Wendy:
 Yes, that's actually the result. So after we completed that research, we saw that our lifestyle program had a lot of positive effects on people with rheumatism and osteoarthritis.

And then, of course, the big question many people had was, "How do I do that?" So we thought, well, during the research, we simply gave those people a folder, a manual with lots of loose pages in it. And then we thought, "Well, that might be a good first step to at least summarize all that knowledge in one book."

So that anyone who wants to can simply do it with that book in hand.

Marguérite:
 So I'm really proud that Wendy is on our show today. We have more to tell you about that, among other things.

Wendy:
 Yes, and of course we're fans of yours, because you're one of the doctors who shows how important lifestyle is and that you can actually use it as a treatment.

Marguérite:
 Yes, that's what we do.

Constanze:
 Well, it looks like it's going to be a very exciting episode, so stay tuned. We also have Dr. Kim de Valk, a cosmetic doctor at AAYA, and Susan Hofman with us today, of course, with the Frequently Asked Questions. Stay tuned.

---

AAYA TV - SPECIAL

Constanze:
 Wendy, we're very curious. We're going to talk a lot about good nutrition and what it does for our microbiome. What exactly is a microbiome, for those who don't know?

Wendy:
 Yes, when we talk about a microbiome, we're talking about viruses, bacteria, all those tiny creatures in and on our bodies. And most of those creatures live in our intestines.

Marguérite:
 It weighs 1 to 2 kilos, right?

Wendy:
 Yes, that's absolutely true. And the funny thing is that in medicine, at one point, we thought, well, if we have a picture of the genome, if we have a picture of all the genes, then we'll know. And then suddenly, there was the gut microbiome, which also has a huge influence.

So if you look at the research, a lot of research has been done on this in recent years. Constanze:

And what is the role of this two-kilo microbiome, and how does it influence our body?

Wendy:
 Yes, so all these creatures are in our intestines, and they also eat some of what we process in a day, and they also consume it.

And then they excrete all sorts of substances. For those who are a bit too visual, don't imagine this too much, but they mainly eat bacteria, lots of fiber, and other beneficial substances, and they essentially poop out all sorts of very good substances. And some of those substances influence our immune system. And that's why the gut microbiome is often associated with the immune system.

Marguérite:
 And not just the immune system, but also how you feel sometimes, right? Serotonin is one such substance that's also produced by your microbiome. So it affects how you feel and the immune system.

Constanze:
 And how does nutrition influence a healthy microbiome?

Wendy:
 Well, you can actually see from a gut microbiome how someone eats. So you could say that people who have a somewhat unhealthy diet also have a very specific diet with certain bacteria and a certain diversity. Because we actually know that if you have a lot of different types of bacteria, and more good than bad, yes, that's beneficial, of course.

And you see that especially in people who eat a lot of unprocessed food and eat a lot of plant-based foods.

Marguérite:
 I often give the example that if you eat a lot of broccoli, that's very good for your broccoli bacteria. Then you think, oh, there's enough food, they can grow nicely.

Then you have a lot of them. But if you eat a lot of chips, the chips get bacteria, but those aren't very useful. So you want to keep that population small and grow the beneficial ones.

Wendy:
 Yes, that's a really good explanation indeed. Because those broccoli bacteria release those anti-inflammatory substances.

And those chip-eating bacteria release substances that increase inflammation. And that has a huge impact. On our health, but also on how we look, and on our skin, for example.

Constanze:
 And if I change my diet, how quickly does such a dietary change affect the microbiome?

Wendy:
 That's a very interesting question. We also know by now that what isn't there can't grow. So imagine broccoli-eating bacteria—well, most of us have those, but later, a very special nutrient called papaya-eating bacteria might not be present in everyone, and if it's not there, it can't grow, no matter how many papayas you eat. Quite a bit of research has been done on this. For example, the microbiomes of people living in West Africa were compared with those of people living in Western Europe, and you see that people in West Africa often have more diversity and more different types of bacteria.

On the other hand, we do see that if you eat a lot of fruits and vegetables for a while, which doesn't have to be very long, a few months, the proportion of good bacteria does increase.

So those broccoli-eating bacteria... bacteria grow in numbers and then suppress those chip-eating bacteria a bit. That's a really good one, indeed.

Marguérite:
 Yes, that's how I explain it all the time.

Constanze:
 And how does a plant-based diet contribute to a healthy microbiome?

Wendy:
 Well, the great thing is that it's actually very simple: good bacteria love fiber and they love phytonutrients, and phyto means plants, and those are all small substances found primarily in plants.

So if you eat a lot of fiber and phytonutrients, those good bacteria grow.

And a plant-based diet is by definition rich in fiber, provided it's primarily unprocessed products.

The interesting thing is that animal products don't contain fiber. So it's not so much that we say don't eat mostly plant-based because we think animal products are so bad, but rather that plant products contain so many beneficial substances. So it's okay, our research has also shown that even people who still eat a little bit of animal products also improve.

Only the higher the percentage of plant-based foods, the greater the effect you'll see. And that last 10, 20 percent, that might not matter entirely, but it's much more plant-based. But

Constanze:
 Marguèrite, do you eat primarily plant-based foods or do you eat...

Marguérite:
 I pay close attention to getting enough fruits and vegetables every day.

Wendy:
 And that's also something—it might be interesting to know—that fruits and vegetables—we're always taught 200 grams of vegetables and 200 grams of fruit, or something like that, but the interesting thing is that the more fruits and vegetables we eat, the lower the risk of, for example, cardiovascular disease or cancer. So, every extra 100 grams contributes to a lower risk, and that curve only starts to flatten out at around 800 grams.

Wendy:
 I don't know about the viewer, well, I don't always achieve that, but I do my best.

Marguérite:
 I find 800 grams a challenge, yes, but 400, 500 is doable. 200 is relatively little, I think.

Wendy:
 But so more is better.

Marguérite:
 But you can also put it in soup, so you can make soup from vegetables; it doesn't always have to be a huge salad.

Constanze:
 And which nutrients do you think are truly essential for a healthy immune system when we're talking about that?

Wendy:
 Then it really comes down to eating good whole-grain carbohydrates—we also have a very nice Plants for Health plate in the book—so a plate. And if you picture the plate, about half consists of vegetables and fruit, a quarter of whole grains or good starchy products, like a sweet potato or something, and a quarter of healthy, preferably vegetable proteins. Soy products like tofu and tempeh, as well as legumes, are particularly beneficial. 
 
 

Constanze:
 And what about nutritional supplements? Are they more useful, or is food more useful? What's actually more useful for the microbiome and the immune system?

Wendy:
 Well, very often when you look at research—I specialize in rheumatism and osteoarthritis, of course—I look very specifically at "what impact does it actually have," particularly on inflammatory markers and such.

And then you actually see that if people have a healthy lifestyle, so indeed, primarily a plant-based diet, lots of exercise, stress reduction—because stress also has a significant impact on inflammation and the immune system, but so does a lack of sleep, for example—that that actually has a significant net impact.

And that some supplements do show some benefit, but that's not really proportional to what you can achieve with your lifestyle.

So I'm not against supplements at all. Sometimes it can be fine, but you can't really take supplements and let your lifestyle slacken.

Marguérite:
 No, the basis is lifestyle.

Except, of course, for vitamin D, if there's not enough sun, and omega-3 if you don't eat fish.

Wendy:
 Right, yes. So in the book, we very specifically recommend three supplements if you eat a completely or almost completely plant-based diet, and those are indeed vitamin B12, vitamin D, and an eye oil supplement for omega-3 fatty acids.

Constanze:
 Okay. Now, the Netherlands is a country of convenience, and people always go grocery shopping for convenience, and everything is ready-made, but is that processed food actually good at all, or does it harm the microbiome more?

Wendy:
 Yes, no, the more unprocessed, the better, but it's always a balance, of course.

We notice, for example, that, especially if people are currently eating a lot of junk food, the transition to a plants for health plate like the one I just described is quite significant. And then, for example, better meat substitutes could be used – because you do see a shift in that as well.

For example, there are those stir-fry pieces or ground beef. Those are actually quite okay products. But there are also, for example, very highly processed burgers and things like that. Yes, I would definitely avoid those, but for some people, it's already a big deal if certain things are pre-cut, like bags of pre-cut vegetables or something like that.

Marguérite:
 Yes, those soup packets, which also contain chickpeas and leeks and other things. They're incredibly easy; you can have a fresh soup on the table in five minutes. Wendy:

Yes, for example, we always have some frozen food, which I think is really great. So, some frozen vegetables, always some canned legumes on hand.

Well, you throw it in a pan and a blender, an immersion blender, and you're done. So it doesn't have to be complicated; it can be very doable and inexpensive, because frozen vegetables aren't very expensive.

Constanze:
 But if you want to adjust or change your diet and say, "Okay, I'm going to eat healthy," then that's the way to start, according to you.

Wendy:
 Yes, so don't make it too difficult for yourself. Because then you end up in a situation where, for example, you follow the plan in the book perfectly for two weeks. And then something comes up and you suddenly lose your routine. You could also say, for example, I'll start by getting my breakfast right, and then at some point after two weeks, say, "Okay, now I'm going to make lunch."

You can also make it easier on yourself by ordering meal kits, for example. These days, there are also wonderful plant-based meal kits that you can order online and have delivered to your home. Those are also excellent solutions. So make it easy on yourself, because if you make it easy on yourself, the chances of you sticking to it long-term are much higher.

Constanze:
 Thank you, Wendy. Do you have any questions for Wendy? 
 
 

Marguérite:
 Well, not so immediately.

Wendy:
 Marguérite already knows everything…

Marguérite:
 But if you have any questions at home, please let us know. We'll pass them on to Wendy.

Constanze:
 Send us a DM @AAYAclinics. And we'll definitely get back to you with a good answer.

Now we've heard about the influence of diet on the microbiome, but what about a plant-based diet and pregnancy?

We'll hear that in a moment with Kim de Valk in our Doctors Consult. Stay tuned!

---

AAYA TV – DOCTORS CONSULT

Constanze
 Today we're talking about the plant-based diet, and we have Dr. Kim de Valk on board. She's a cosmetic physician at AAYA, and Wendy. The first question is how a plant-based diet helps pregnant women. And Kim happens to be 34 weeks pregnant.

Kim:
 34 weeks already, look. That's going to grow quite a bit.

Constanze:
 Very nice.

Kim:
 But that's a really good question, because we have quite a few women who are vegetarian or vegan these days, so it's really important to ask, well, am I getting my nutrients if I eat a plant-based diet?

And of course, looking at things in general, it's important for every woman to start taking folic acid.

She specifically mentions that it's good to start before you want to get pregnant. This is purely to prevent or avoid, and reduce, birth defects like spina bifida. During pregnancy, it's also recommended to take omega-3 supplements, for example. Because many women don't get the amount of fish they eat and vitamin D they need.

And those are two supplements that are naturally very good for a child's brain development. So that's a bit of a foundation. But I think you might be better placed to explain what's so important, what to look out for when following a plant-based diet.

Wendy:
 I'm going to assume a completely plant-based diet, so vegan, which is actually suitable for everyone at all stages of life, but just like an omnivorous diet where you eat everything, you do need to consider a few important things. For example, pregnant women do indeed need—well, you already mentioned folic acid, vitamin D. With a vegan diet, you can use a little more vitamin D, so a slightly higher dosage. It's good to know that we prefer you don't exceed 100 micrograms per day, but 50 micrograms, for example, is fine.

Then, indeed, omega-3 fatty acids. If you're vegan, you're probably already supplementing with them. We take an algae oil supplement for that, which contains the so-called fish fatty acids EPA and DHA. But fish get those from algae, so algae are an excellent source. So you do need to get enough of that, because if you, as a woman—look, your baby isn't really deficient. In fact, your baby gets everything from the mother. But it is true that mothers who do not get enough omega-3 fatty acids have a really high risk of postpartum depression.

So, it's really important for that. And finally, of course, vitamin B12. That's definitely important for all vegans, but especially when you're pregnant. It's also crucial to eat enough. A truly plant-based diet has a lower energy density—the number of calories on your plate—than an omnivorous diet.

So it's crucial to eat enough and pay extra attention to protein intake. That's crucial for a plant-based diet and pregnancy. I also sometimes see women who are vegan for ethical reasons and really don't want to eat animal-based foods, but still sometimes experience cravings for an egg or a bit of cheese.

And then I advise—I also really enjoy eating a completely plant-based diet—but I still advise you not to ignore such a craving. That one time you do eat something is truly negligible in the grand scheme of things. And we simply don't yet know enough about the exact origins of such a craving. When you ask women about it afterward, you can really sense that it comes from deep within.

And then I would say, just enjoy that one egg or a bit of cheese, because after all, you're pregnant with a new life.

Constanze: 
 Do you have cravings?

Kim:
 No, but with my daughter, who is two, I did have a lot more cravings for sweets. While I normally don't eat a lot of sweets.

I don't have that now.

Constanze:
 I had it with radishes…

Wendy:
 Fine!

Constanze:
 And can a pregnant woman actually get enough protein from plant-based foods?

Wendy:
 Yes, that's not so difficult in itself. Instead of milk and yogurt, you use soy products, lots of legumes, of course. For example, I wouldn't advise starting with that if you're pregnant and you're not eating a completely plant-based diet, because you always have a transition phase where you really have to get used to it. Don't start with a completely plant-based diet when you're pregnant, but if you're used to it and you already eat legumes every day, like lentils, chickpeas, and beans, because you really need those. And nuts, of course, to get enough protein, but then it's no problem at all.

Constanze:
 And is it really 100% safe to eat a plant-based diet when you're pregnant?

Wendy:
 Absolutely, yes.

That's scientifically proven. A plant-based diet is truly for all stages of life. Especially for children, but also for the elderly, for example, and also for pregnant women. So young people, the elderly, everyone. But it is true, but that's true with any diet, that you always have to carefully consider whether there are any special needs at that time.

Constanze:
 And how does that plant-based diet affect the development of babies in the third trimester?

Wendy:
 Yes, it's basically the same. Yes, just the same. So there's no difference there.

Constanze:
 Okay. And are there any other plant-based alternatives to nutritional supplements?

Wendy:
 Well, for the ones we just mentioned, not really.

For example, there's vitamin B12, which is really only found in animal products. It's also added to certain dairy products, like plant-based milk and yogurt, and the like. But that's not enough, so you can't rely on that, so to speak. Omega-3 fatty acids, for example, are also found in walnuts and flaxseed, but those aren't EPA and DHA; those are the longer fish oils.

And, for example, a healthy person who isn't pregnant doesn't show any particular risks if we don't take algae oil supplements, but still, yes, I do take them because of the effects on your brain. So it's simply very good for your brain health.

Kim:
 I think you often notice that when you take omega-3s, you sometimes also experience better focus, energy, or concentration. Wendy:

Well, it's really good for your brain. There are even studies that show that if you consume just a little more than the recommended daily amount, it may also reduce the risk of dementia.

Constanze:
 Interesting. We've now said that it's 100% safe to eat a plant-based diet during pregnancy, but are there any benefits for mother or child?

Wendy:
 Well, do you happen to know that?

Kim:
 Well, not specifically, not that it's better or offers any particular benefits. It's just okay, it's completely fine. You don't have to worry about it if you eat a completely plant-based diet.

Constanze:
 And does it perhaps have an effect on pregnancy ailments?

Wendy:
 The funny thing is, of course, you're asking very good questions, but the funny thing is that very little research has been done on these kinds of topics. Because the whole plant-based thing is really something of the past five years. So you clearly see, for example, that people who score high on the Healthy Plant-Based Dietary Index, so that's a kind of method to see how plant-based and healthy their diet is. Because people who score very high on that have a much lower risk of cardiovascular disease, diabetes, Parkinson's disease, and frailty in old age. So it really comes with a lot of benefits, but very specifically during that pregnancy phase…

Kim:
 Good question. I think more research will be done on this in the near future.

Constanze:
 And are there any foods that are particularly good? Where you say they're especially good for someone who is pregnant?

Wendy:
 I would definitely give preference to protein-rich products, for example. Just tasty, unprocessed food that makes you big and strong.

Fruits and vegetables are always very good, of course. You get quite a lot of nutrients from them, too.

Constanze:
 And does it also have an impact on a smooth delivery?

Kim:
 Well, I'm not sure about that right now, no.

Constanze:

So there hasn't really been any research on that yet?

Kim:

I think we might be able to give a more detailed answer in a few years.

Constanze: And then iron is of course very important during pregnancy.

And iron is actually found in meat, of course. Do you need meat or not?

Wendy:
 No, not at all. It's true that pregnant women can indeed develop an iron deficiency. Plant-based products can also contain quite a lot of iron. It's helpful, for example, to take iron-rich products like green leafy vegetables and the like with products rich in vitamin C.

For example, I always make a delicious smoothie with kale and spinach, and I add lemon to it. This helps it absorb even better, so that helps. I also sometimes use [meat supplements/drinks], for example, once a month when women really need a little more iron.

But it's true that iron from red meat, for example, has benefits for your iron levels. But if it oxidizes, it can also be negative for your health. That's one of the reasons why red meat is slightly less healthy for us.

Constanze:
 Super interesting and exciting. Thank you.

Not everyone likes plant-based food, that's true. But how do you get all the nutrients out of it if you're a meat lover? Let's ask those questions in our Frequently Asked Questions with Susan.

---

AAYA TV FAQ

And back in the studio with AAYA TV, Susan Hofman. Great to have you back.

Susan:
 Yes, I agree.

Constanze:
 We're talking about a plant-based diet today, but are you actually vegetarian or vegan?

Susan:
 Not entirely, no. I don't eat a lot of meat anymore, but I only buy my meat from a real butcher, not a supermarket or something.

So I eat meat maybe two or three times a week. That's definitely the maximum.

Constanze:
 Well, very good. And Susan has the frequently asked questions, so questions we get from viewers and questions she has herself, and she's going to ask Wendy those now.

Go ahead!

Susan:
 Why eat a plant-based diet if you love meat? Is it really healthier?

Wendy:
 Yes, it really is healthier. That's the first part of the answer. But it doesn't have to be perfect to be healthy. We've shown in our research, and we're actually seeing this confirmed in other studies, that if the percentage of plant-based foods in your diet is higher, especially if it's healthier. Of course, you can also have chips and cola—those are also plant-based—but I mean more vegetables and fruit, more legumes, more whole grains, nuts, and seeds.

If you eat more of those and less animal protein, it's associated with a lower risk of death, a lower risk of all kinds of conditions, and also a lower risk of real aging outcomes. But if you really enjoy an entrée, for example, it's perfectly fine to say, "I actually eat entirely plant-based, but I really enjoy my entrée once a week." We see that in our research as well. None of our participants have actually become 100% vegan, but most are above 80%, and that's already a clear improvement.

Susan:
 That's clear, and I think I'm doing pretty well.

Wendy:
 Yes, definitely. 
 
 

Susan:
 Can I get all the nutrients from plant-based food without feeling weak?

Wendy:
 Yes, that's possible. There are three supplements you can use. Vitamin D, which almost everyone in the Netherlands already needs. Vitamin B12, which is also supplemented for cows. You'll have to take that yourself.

And then, if you don't eat fish—if you don't eat oily fish—it's important to take an algea oil supplement. So those are three things you need to pay attention to. Furthermore, if you, as a woman of a certain age, want to prevent osteoporosis, you really do need to pay attention to your calcium intake, but you don't need a supplement for that.

But you do need to, so to speak. You'll start eating very differently, so you do need to pay attention. And finally, feeling weak, of course, has to do with muscle mass. And as we get older, we lose muscle mass if we don't work hard on it. And that actually means that as you get older, you really need to do strength training and eat enough protein. And you can easily get that from plant sources. But it's very important that you get used to it, especially in the beginning. Think, "Okay, I have to eat some soy products or legumes and such every day." And it's wise to spread that out evenly throughout the day.

So, for example, don't just eat a whole mountain of tofu in the evening. But include a proper portion of protein in your meals morning, noon, and evening.

Susan:
 This is clear to me. How do you get enough protein without meat?

Wendy:
 Yes, so what I just said. It's important to spread it out evenly throughout the day.

Well, I'll give you my own example. For example, I like to eat a big bowl of soy yogurt in the morning. Just with lots of muesli and lots of blueberries. You can have a sandwich for lunch, but then have one with peanut butter, for example, because that makes a great protein component, or with hummus.

What I also often do is have lentil soup with a baguette, a whole-wheat baguette for dipping. Or salads, for example, and I always like to make things easy for myself, so I'll open a can of chickpeas, add that, lots of vegetables, and a nice dressing, and then I just eat that.

Yes, and then in the evening I always eat either legumes or a piece of tofu, or tempeh, or a good meat substitute. A good meat substitute, for example, would be a good substitute for chicken pieces or something like that. Those are also very good meat substitutes.

Susan.
 Okay. Let's continue with the questions.

How do I make sure I get full from eating plants?

Wendy:
 How do you get full from them? Yes. Well, that's a very good question. Because the energy density—just imagine a large plate with, say, rice, broccoli, and a bit of tofu—contains far fewer calories than a comparable plate containing several animal products. So the energy density is lower and it's also a bit easier to digest. So what you often hear is, well, I have to eat huge plates of food and then I'm hungry again after two hours. So in that sense, you can eat really large ones—yes, I think that's a huge advantage—you can eat huge plates of food, so I really do eat a lot.

And if I'm hungry in between meals, I eat fruit, for example, but also a handful of nuts or something. But then you can eat a lot, which is actually an advantage, I think.

Susan:
 Yes, that's true.

Is plant-based food more expensive than meat?

Wendy:
 Well, not really. There have been some interesting studies on this.

From a basket, I think it was done at Lidl. A basket of products, groceries for a week. Compared to the same thing but with plant-based alternatives. And that's not more expensive. So yes, you really don't spend more money. I also think that, for example, if you want meat, you really want high quality. While those legumes and tofu and such are actually really cheap. So it really doesn't have to be more expensive.

Susan:
 And how do I get enough iron and B12 without meat?

Wendy:
 For B12, you really just have to take a supplement, so a tablet every day. It's also wise to also take dairy alternatives, for example, that have added B12.

Because if you take just one pill—people sometimes ask—a pill like that contains many times the recommended daily amount, and that's because only a fraction of that B12 is absorbed. So, it's actually very good to take a pill and also take those fortified products.

But in between, take those fortified products so that you always get, let's say, a bolus—of vitamin B12. So that's vitamin B12.

And then you also asked about iron. Iron itself is found in many plant-based products, especially vegetables. And then it's important to eat lots of dark-colored green leafy vegetables. But I also really like dried apricots, for example; they contain quite a lot of iron.

And combining that with vitamin C also enhances absorption.

Susan:
 And does eating meat really have that much of an impact on the environment?

Wendy:
 Yes, I could say that in terms of health, it's mainly about the beneficial effects of plant-based foods. But if we look at the impact of meat in particular—dairy also has a significant impact—meat, especially red meat, has a huge impact on the environment.

So if you want to do something for the environment, it's moving towards a more plant-based diet. You're really seeing a wonderful reduction, so the more plant-based you eat, the lower the CO2 emissions, which is truly significant. And I haven't even mentioned the water savings, the impact on biodiversity, and all sorts of zoonoses, so all sorts of diseases like bird flu and the like, which are really increasing due to factory farming.

Susan:
 And is plant-based food tasty enough to replace meat?

Wendy:
 Well, I'm the daughter of a butcher, and I loved the sirloin steak, especially the fatty part. So I always went to France with my parents, and I always ordered a starter and then not a main course, but the cheese board.

It can't be moldy enough for me; it's truly fantastic. And if I can do it, anyone can. And there are more and more fantastic restaurants. For example, I went to restaurant De Nieuwe Winkel a while ago. I think it has two stars. Two Michelin stars. But also, for example, a really great restaurant in Arnhem.

It's called Restaurant Konijnenvoer. The food was delicious. And in Amsterdam, there's Bonboon. Truly fantastic restaurants. And you learn to cook even better yourself. There's someone like Lenna Omrani, for example, a wonderful cookbook author who creates delicious yet easy dishes that are entirely plant-based.

So you can eat really delicious food, but your taste buds also change. That also plays a role.

Susan:
 We still have two questions to ask. How much meat should I avoid to help the environment?

Wendy:
 Well, every step counts, and that's true whether it's about the environment or your health—we're actually seeing beautifully that every step counts. So if you eat meat every day and eat cold cuts on your bread for lunch and use a lot of dairy and cheese, then I would say first cut down on red meat and then tackle cheese and dairy. But every step counts. For example, I always buy cheese from the cheesemonger in our area; it's just locally sourced. I'm really into local, so I think if I do that, it's a good thing, I think. The funny thing is, there are a number of things that have been scientifically proven, and then we're talking about things like transport versus emissions from a cow, or something that always irritated me was the plastic around my cucumber. For example, right?

Well, then you see that things that we actually think are better are sometimes actually scientifically proven to be worse for the environment. For example, plant-based from far away is a better idea for the environment than animal-based from close by. But honestly, I'd also rather eat the egg from my sister's chickens than the ones from Spain... But that transport, that has less impact.

Susan:
 So does meat production really contribute to environmental problems, or is that an exaggeration?

Wendy:
 Yes, yes, no, so that's really true; it has a very, very big impact. It's actually one of the best things, besides (not) flying, it's actually one of the best things you can do for the environment. And the great thing is, it's a bit of a win-win, right? It's good for the environment and it's good for your own health.

Constanze:
 Well, interesting, thank you both. We learned a tremendous amount there, and nutrition is, of course, also important for your skin, and vitamin C plays a very important role in this.

But does vitamin C work better through the skin or better through food? Time for the spotlight.

---

AAYA TV - SPOTLIGHT

Constanze:
 This is the AAYA Spotlight, and we're going to talk about vitamin C. Very exciting. The first question is: how does vitamin C actually affect what's in your diet? How does that affect your skin?

Marguérite:
 So, the benefits of vitamin C in food for your skin? Vitamin C is, of course, a very useful vitamin. We need it to scavenge free radicals, boost our immune system, and build collagen.

That's what you need it for.

Constanze:
 And why is vitamin C so popular in skincare?

Marguérite:
 Because from a skincare perspective, and a good serum in particular, it's applied directly to your skin, giving it a more effective effect. So, the same properties I just mentioned get directly to the right place.

And if you ingest it through your diet, for example, with tasty tangerines or an orange or vegetables, it gets everywhere in your body, and that's also beneficial, of course.

Constanze:
 And what's actually better? If I ingest vitamin C through food or through the skin?

Kim:
 Either way is very good, of course, because you also need it from the inside...

Marguérite:
 ...we need it everywhere, not just on the skin.

Kim:
 But if you really want to improve your skin immediately, a serum will work faster than if you just take vitamin C supplements.

Constanze:
 And what should I actually look for in a good vitamin C product?

Kim:
 There are two things you should pay close attention to.

That's the percentage of vitamin C in your serum. It should be at least 10%.

Marguérite:
 Yes, because often, if it only contains 0.01%, they can label it as vitamin C.

But that's not effective.

Kim:
 No, so if you want it to do anything for your skin, it has to contain at least 10%.

And it also has to be airtight and light-tight.

Marguérite: That's almost tongue-twisting...

Constanze:
 But I shouldn't put it in the refrigerator or anything like that, right?

Marguérite:
 No, that's not necessary.

Constanze:
 That's not necessary. Okay. And how do you combine vitamin C with other skincare products?

Marguérite:
 Well, we have our AAYA skincare routine, and we say vitamin C is very good during the day. Especially in big cities, air pollution plays a role there, and the antioxidant properties of vitamin C can help protect your skin.

So you can take vitamin C in the morning. And then you can do something else in the evening. And sometimes we just do nothing in the evening.

Kim:
 Yes, exactly.

Constanze:
 Well, thank you. Besides nutrition, technology can help us gain insight into our health. How can a glucose meter contribute to a better lifestyle? We'll hear about that later in the Holistic Hack.

---

AAYA TV – HOLISTIC HACK

This is the AAYA Holistic Hack, and we're going to talk about a very interesting thing: a glucose meter. What are the benefits of a glucose meter for people who don't have diabetes?

Marguérite:
 Yes, we wanted to use the glucose meter as a holistic barrier. Because we also use it to help people lose weight, among other things.

And what you do is literally use a glucose meter that continuously monitors your glucose levels, which you prick on your arm. And then you see how your body reacts to what you eat. This is also interesting during pregnancy, but also if you want to lose weight, because, for example, you might suddenly see your glucose spike and then drop again, and then you can link that to how you feel and whether you experience cravings and things like that. Then you can see what I ate at that moment that triggered that glucose spike.

Well, you can avoid those from now on, for example, because you also see things you eat that don't cause that spike, that sudden rise in glucose. And that, in turn, is related to your microbiome, because we might all eat the same thing today, but we can still react differently to food in terms of glucose, because we have a different microbiome.

Constanze: 
 And how does this blood sugar measurement help with Energy & Focus?

Kim:
 Yes, it's interesting, of course, as Margriet just said, ideally you want stable blood sugar with not too many peaks and troughs. So, you can often imagine that if you have peaks and troughs, you naturally become listless or even tired after eating. And then you can indeed see, well, what's causing that for me?

So, of course, if you notice, okay, I've noticed I'm slumping after every lunch, then you can use a blood glucose meter to see what foods are causing that for me? Marguérite: There's a really interesting study from a tribe in Kenya. They measured the glucose levels of that tribe, and they still live naturally and eat naturally, so not from the supermarket.

And you see that their glucose fluctuates between 3 and 5. In our Western society, the average glucose is around 5.5, and in people with diabetes, that's obviously increasing dramatically these days. So then you see the difference in the effect of food on that glucose.

Constanze:
 So that glucose meter also provides insight into how food affects your blood sugar?

Absolutely. Super interesting. Can such glucose measurements also reveal hidden health problems?

Marguérite:
 Yes, you can sometimes see that the average glucose is simply too high and that you already have prediabetes or type 2 diabetes, which you're not yet experiencing.

Constanze:
 And you do glucose measurements at AAYA, I assume? Marguèrite

Yes, we do that with the Health Check Plus and with our medical weight loss program.

Constanze:
 Super interesting, so I'd say give a glucose meter a try. Lots of valuable insights today, and we'll summarize everything again in our wrap-up later.

---

AAYA TV – WRAP UP

Constanze:
 It was another truly inspiring episode today. We learned a lot about how nutrition plays a crucial role in our immune system, our microbiome, and even during pregnancy. Marguérite and Kim, do you have any final insights or tips and advice?

Kim: Well, we learned from Wendy, of course, that it's simply very healthy to eat a plant-based diet if you're a singer.

Because there are certain things you need to pay attention to. Well, those are the basic tips, of course.

Marguérite:
 Yes, and I thought the top three things to consider are the three supplements, vitamin D and omega-3, algae-based, so you don't have to bother the fish with them. And the fish eat algae, so that's where it comes from. And the third is vitamin B12.

Constanze: 
 Yes, that's great. Kim, we wish you all the best and lots of fun with your pregnancy. Thank you for watching. Don't forget to subscribe. And if you have any questions, you can always DM us on Instagram @aayaclinics. And don't forget, stay amazing as you are.

Marguèrite: 
 Exactly.